Üst Mahkeme, Perşembe günü, Trump yönetiminin, çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık politikalarına karşı yürüttüğü kampanya kapsamında, Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) fonlarında geniş çaplı kesintilere onay verdi.
Ancak karma bir karar ile mahkeme, yönetimin uyguladığı politikayı tanıtan rehberlik belgesinin iptal edilmesi yönündeki alt mahkeme kararının bir kısmını geçerli bıraktı. Bu durum, söz konusu politikanın gelecekte nasıl uygulanacağına dair belirsizlikler doğurdu.
Mahkeme, 5-4 oyla, Massachusetts merkezli bir federal yargıcın kararını askıya alma talebini kısmen kabul etti. Mahkeme, tam olarak nedenini açıklamasa da, fon kesintilerine itiraz eden grupların ayrı davalar açması gerektiğini belirtti.
Kararın belirleyici oyu, muhafazakâr yargıç Amy Coney Barrett tarafından verildi. Dört muhafazakâr yargıç, Trump yönetiminin başvurunu tamamen kabul ederken, diğer dört yargıç – muhafazakâr baş yargıç John Roberts ve üç liberal yargıç – başvuruyu reddetti.
Barrett, katıldığı bir görüşte, “Bugünkü emirde yer alan hususlar, Bölge Mahkemesi’nin fon kesintilerine karşı itirazları dinleme yetkisine sahip olmadığını göstermektedir; bu durum, Federal Talepler Mahkemesi‘ne aittir” dedi. Ancak ekledi: “Hükümet, rehberlik belgelerini geçersiz kılan hükümlerin durdurulması konusunda hak talep edemez.”
NIH, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı bünyesindeki birçok ajansı kapsayan ve üniversiteler, hastaneler ve diğer kurumlarda tıbbi araştırmaları desteklemek için Kongre’den milyarlarca dolar alan bir kuruluştur.
Başkan Donald Trump, Ocak ayında göreve başladığında, “çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık” (DEI) politikalarını sonlandırma sözü vermişti. Bu politikaların, eşitliği teşvik etmek yerine esasen beyaz insanlara karşı bir ayrımcılık biçimi olduğunu iddia etti. Ayrıca, transgender haklarını tanıyan politikaları da hedef aldı.
NIH, bu bağlamda yaptığı bir incelemede, 1,700’den fazla fonun Trump’ın direktifleriyle tutarlı olmadığını belirleyerek, HIV önleme ve gençlerde cinsiyet kimliği araştırmaları da dahil olmak üzere fonları iptal etti.
Bu hamleler, Massachusetts liderliğindeki 16 eyalet ve Amerikan Halk Sağlığı Derneği gibi kuruluşlar tarafından itiraz edildi.
Bir duruşmanın ardından, Massachusetts’teki ABD Bölge Yargıcı William Young, hükümetin ilgili politikayı uygularken yasal süreçlere uymadığını, bu durumun İdari Usul Yasası‘nı ihlal ettiğini belirtti.
Young, NIH’nin Trump’ın gündemini uygulamak için “çok hızlı hareket ettiğini ve yasayı ihlal ettiğini” ifade etti.
DEI’nin “tanımsız bir düşman” olduğunu vurgulayan Young, devlet avukatlarının bunun ne anlama geldiğini net bir şekilde açıklayamaktan aciz kaldığını da belirtti.
Young, kararını askıya almaya yanaşmazken, Boston merkezli 1. ABD Temyiz Mahkemesi de fonları koruyarak aynı yönde hareket etti.
Üst Mahkeme’nin müdahale etme talebinde bulunan Trump yönetimi için Avukat D. John Sauer, davanın Massachusetts’te başka bir yargıcın Trump yönetiminin DEI karşıtı nedenlerle öğretmen eğitim fonlarını sonlandırma planlarını engellediği bir davaya benzediğini savundu.
Üst Mahkeme, Nisan ayında, 5-4 oyla bu kararı durdurmuştu.
Sauer, “Bu başvuru, bu mahkemenin müdahale etmesi ve yanlış yönlendirilmiş alt mahkemelerin kararlarını göz ardı etmeye devam etmesini durdurması için son derece açık bir örnek sunuyor” dedi.
Eyaletlerin avukatları, Sauer’ın anlatısına karşı çıkarak, Young’ın kararının hükümetin yasaları ihlal ettiğinde müdahale eden sıradan bir mahkeme örneği olduğunu belirtti.
Perşembe günü, yargıçlar Nisan tarihli kararın mevcut davaya etkisi konusunda anlaşmazlık yaşadı. Roberts, önceki davada karşı oy kullanan yargıç olarak, Young’ın bulgularının “bölge mahkemesinin yetkisi kapsamına girdiğini” ifade etti.
Ancak muhafazakâr yargıç Neil Gorsuch, Young’ı Nisan tarihli karara uymamakla eleştirdi. “Alt mahkeme yargıçları, bazen bu mahkemenin kararlarıyla aynı fikirde olmasalar bile, bunları ihlal etme özgürlüğüne sahip değildirler” diye yazdı.
Trump yönetimi, geniş yürütme gücünün mahkemelerde meydan okunduğu durumlarda sık sık Üst Mahkeme’ye başvuruda bulunmakta ve çoğu davada zafer kazanmaktadır. Trump ve müttefikleri, kendisine karşı çıkan yargıçları da sert bir şekilde eleştirmiştir.
Recommended for you
You must be logged in to post a comment Login
Leave a Reply
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.